Balansızlık: Fan vb dönen makinelerde dönme eksenindeki kütlesel dengesizliğe bu dönen makinanın balanssızlığı olarak adlandırılır. Dönenen Makinanın devir hızı balanssızlığın şiddetinin yattığı etkiyi doğru orantılı olarak etkiler.
Balans: Fanlarda ve dönen cisimlerde titreşim sorunları balanssızlık, kritik devir sayılarında çalışma vb.’den kaynaklanır. Bu titreşimler rotorun ağırlık merkezi ile dönme eksenin çakışmaması sonucu oluşur.
Fanlar ve diğer dönen makinalar sadece gürültü değil aynı zamanda, hafifletilmesi gereken titreşimler de üretirler. Bu titreşimlerin dikkate alınarak sönümlenmesi gerekir.
Aksi halde bu titreşimler malzemenin ve tahrik sisteminin yorulmasına ve yıpranmasına neden olabilir.
Fanlarda eksenel titreşimin yüksekliği milin eksenel yönde gezindiği anlamına gelir. Sabitleme yatakları veya başka önlemlerle bu durum önlenebilir. Mil paralelsizlikleri, kot düşüklüğü, zeminin düzgün olmaması da balans sorunlarına neden olabilir. Dönen parçalarda gevşeklikler test cihazlarında sivri tepecikler olarak görülür. Fanın giriş ve çıkışında yeterli düz boru mesafesi bırakılmaması türbülans ve vortekslere ve dolayısıyla balans bozukluklarına sebep olabilir. Bunlardan kaçınmak için mümkün olduğunca fanın çok yakınına dirsek, damper konulmamalı, kanallar vb. fana taşıttırılmamalıdır.
Statik Balanssızlık
Tek bir düzlemde balanssızlık vardır ve Çarkın bu balanssızlık nedeniyle çark eksenine paralel yönde bir salınım yapar. Tek bir düzlemde balanslama yaparak giderilir. Rotorun durumuna göre ağırlık ekleme ya da ağırlık eksiltme metodu kullanılır. Genellikle disk biçimli rotorlarda, gözlemlenir.
Dinamik Balanssızlık
Bir Çark üzerinde iki düzlemde farklı ağırlık değerlerine ve açılarına sahip balanssızlık ölçülürse, buna da dinamik balanssızlık denir. Balansızlık gözlemlenen iki düzlemde de ağırlık ekleme ya da eksiltme yöntemi ile rotor dengelenir.
Dinamik balanssızlıkta ayrıca rotor eksenine dikey yönde de bir titreşim oluşturur.
| Vibrasyon değerleri (mil olarak, tepeden tepeye) | |||
| Maksimum devir sayısı (d/d) | Normal
=2865/(d/d) |
Alarm
=4200/(d/d) |
Durdurma =9550/(d/d) |
| 400 | 7.1 | 10.5 | 23.9 |
| 600 | 4.8 | 7.0 | 15.9 |
| 800 | 3.6 | 5.3 | 11.9 |
| 1000 | 2.9 | 4.2 | 9.6 |
| 1200 | 2.4 | 3.5 | 7.8 |
| 1400 | 2.0 | 3.0 | 6.8 |
| 1600 | 1.8 | 2.6 | 6.0 |
| 1800 | 1.6 | 2.3 | 5.3 |
| 2000 | 1.4 | 2.1 | 4.8 |
| 2200 | 1.3 | 1.9 | 4.3 |
| 2400 | 1.2 | 1.8 | 4.0 |
| 2600 | 1.1 | 1.6 | 3.7 |
| 2800 | 1.0 | 1.5 | 3.4 |
| 3000 | 0.9 | 1.4 | 3.2 |
| 3200 | 0.9 | 1.3 | 3.0 |
| 3400 | 0.8 | 1.2 | 2.8 |
| 3600 | 0.8 | 1.2 | 2.7 |
| 3800 | 0.7 | 1.1 | 2.5 |
| 4000 | 0.7 | 1.1 | 2.4 |
